ที่ตั้ง

เลขที่ 1 ถนน สุรพันธุ์ ตำบลท่าราบ อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี

สถาปนิก / ผู้ออกแบบ

นายภาคภูมิ กรอบเพ็ชร์

ผู้ออกแบบอนุรักษ์ / ปรับปรุง

พันตำรวจโท กุลธน ประจวบเหมาะ (ปรับปรุงฟื้นฟูครั้งที่ 1 พุทธศักราช 2556 – 2558) และคุณภาคภูมิ กอบเพ็ชร (ปรับปรุงฟื้นฟูครั้งที่ 2 พุทธศักราช 2562)

ผู้ครอบครอง

ทายาทสายตรงของขุนวิเชียรพานิชและนางร่าย ประจวบเหมาะ

ปีที่สร้าง

พุทธศักราช 2473

        วิลล่าประวัติศาสตร์ขุนวิเชียรพานิช ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเพชรบุรี ไม่มีหลักฐานระบุชัดเจนว่าสร้างขึ้นเมื่อใด แต่จากการบอกเล่าของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องสันนิษฐานว่าสร้างเสร็จเรียบร้อยในพุทธศักราช 2473 แต่เดิมเรียกว่า บ้านพักขุนวิเชียรพานิช – ร่าย ประจวบเหมาะ ขุนวิเชียรพานิชดำรงตำแหน่งเป็นนายกเทศมนตรีคนแรกของเมืองเพชรบุรีในพุทธศักราช 2478 – 2479 และดำรงตำแหน่งเป็นสมัยที่ 2 ในพุทธศักราช 2483 – 2484 ครอบครัวขุนวิเชียรพานิชเป็นคหบดีและเป็นที่นับหน้าถือตาในจังหวัดเพชรบุรี มีการประกอบธุรกิจและกิจการหลายอย่าง เช่น โรงสี โรงไฟฟ้า ร้านสังฆภัณฑ์ โรงน้ำแข็ง ตัวแทนจัดจำหน่ายน้ำมันสามทหาร ร้านวิเชียรพานิชขายสินค้าอุปโภค บริโภคที่จำเป็น และอื่น ๆ อีกมากมาย ขุนวิเชียรพานิชและครอบครัวพักอาศัยอยู่ในบ้านหลังนี้เรื่อยมาจนกระทั่งขุนวิเชียรพานิชเสียชีวิตในพุทธศักราช 2486 และภรรยา นางร่าย ประจวบเหมาะ เสียชีวิตในพุทธศักราช 2536 บ้านหลังนี้ก็ได้ถูกปิดไว้ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา หลังจากนั้นในพุทธศักราช 2556 – 2558 นายธรรมนูญ ประจวบเหมาะ บุตรคนที่ 5 และลูกชาย พันตำรวจโท กุลธน ประจวบเหมาะ ได้รับอนุญาตจากญาติพี่น้องให้เข้ามาปรับปรุงฟื้นฟูบ้านให้มีสภาพที่ดีขึ้นเหมาะกับการพักอาศัย รวมทั้งรื้อถอนบ้านไม้สองชั้นริมน้ำแล้วจัดภูมิทัศน์ให้เป็นสนามหญ้า รื้อถอนบ้านไม้ชั้นเดียวแล้วสร้างอาคารคอนกรีตเสริมเหล็กชั้นเดียวขึ้นแทนที่ ใช้เป็นที่พักจำนวน 5 ห้อง พร้อมห้องอเนกประสงค์และห้องเก็บของ และสร้างบ้านเลขที่ 2 ซึ่งอยู่ตรงกันข้ามกับบ้านพักขุนวิเชียรพานิช – ร่าย ประจวบเหมาะ เป็นอาคารคอนกรีตเสริมเหล็กชั้นเดียว ใช้เป็นที่พักอาศัยของคนดูแลบ้าน ครัว ที่จอดรถ และระเบียงริมน้ำ ต่อมาในพุทธศักราช 2562 มีการปรับปรุงซ่อมแซมหลังคาบ้านพักขุนวิเชียรพานิช – ร่าย ประจวบเหมาะ ให้อยู่ในสภาพมั่นคงแข็งแรง ปัจจุบัน บ้านพักขุนวิเชียรพานิช – ร่าย ประจวบเหมาะ ใช้เป็นที่พักอาศัยและอยู่ในขั้นตอนการดำเนินงานเพื่อจัดทำเป็นที่พักและพิพิธภัณฑ์ขนาดเล็ก โดยใช้ชื่อว่า วิลล่าประวัติศาสตร์ขุนวิเชียรพานิช

        วิลล่าประวัติศาสตร์ขุนวิเชียรพานิช อาคารก่ออิฐถือปูน 2 ชั้น โครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก รูปแบบสถาปัตยกรรมแบบตะวันตก ลักษณะเด่นอยู่ที่มุขหกเหลี่ยมริมขวาและมุขโค้งมนริมซ้ายของอาคาร เชื่อมต่อกันด้วยหลังคาทรงปั้นหยา ทั้งหมดมุงด้วยกระเบื้องซีเมนต์รูปว่าว ภายในปูพื้นด้วยไม้สักทองทั้งหลัง พื้นที่ใช้สอยชั้นล่างประกอบด้วย ระเบียงทางเข้าด้านหน้า ห้องโถง ห้องรับแขก ห้องนอนใหญ่ ห้องรับประทานอาหาร ห้องน้ำ และห้องเก็บของใต้บันไดทางขึ้นชั้นบน ส่วนพื้นที่ใช้สอยชั้นบนประกอบด้วย ระเบียงบ้านด้านหน้า ห้องโถง ห้องนอนใหญ่ ห้องนอนเล็ก ห้องพระ และห้องน้ำ

        วิลล่าประวัติศาสตร์ขุนวิเชียรพานิช เป็นตัวอย่างของการปรับปรุงฟื้นฟูอาคารที่มีคุณค่าตามหลักวิชาการ สามารถรักษาองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรม ตลอดจนเครื่องเรือน สิ่งของเครื่องใช้เดิมเอาไว้ได้อย่างน่าชื่นชม นอกจากนี้ยังเปิดโอกาสให้ผู้คนที่สนใจด้านประวิติศาสตร์ สถาปัตยกรรม และการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ได้เข้ามาศึกษาหาความรู้ และได้เข้ามาพักซึ่งจะทำให้เกิดรายเพียงพอในการดูแลรักษาอาคารได้อย่างยั่งยืนต่อไป

ช่างภาพ