เป็นโครงการที่สืบเนื่องจากการบูรณปฏิสังขรณ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ใน พ.ศ. ๒๕๒๕ เช่นกัน โดยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเป็นองค์ประธานกรรมการอำนวยการบูรณปฏิสังขรณ์ ทรงเห็นว่าผู้มีความรู้ ความชำนาญในวิชาช่างสิบหมู่เป็นสาขาที่มีความขาดแคลน หากไม่ถ่ายทอดวิชาช่างสิบหมู่ให้แก่คนรุ่นหลัง ย่อมยากจะรักษาศิลปวัฒนธรรมที่มีคุณค่ายิ่งของชาติไว้ได้ จึงมีพระราชดำริที่จะอนุรักษ์และเผยแพร่วิชาความรู้ที่เคยฝึกฝนกันในวังให้กว้างขวางออกสู่ประชาชนทั่วไป ดังพระราชดำรัสความตอนหนึ่งว่า “งานช่างศิลป์ไทย เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญยิ่งของชาติ เพราะศิลปะเป็นเครื่องแสดงให้เห็นสถานภาพทางสังคม เศรษฐกิจ และวิถีชีวิตของคนในชาติที่สืบทอดกันมายาวนาน จนเป็นเอกลักษณ์ประจำชาติ”

  ด้วยพระราชดำริของพระองค์ท่าน โรงเรียนผู้ใหญ่พระตำหนักสวนกุหลาบ (วิทยาลัยในวัง) จึงได้รับการจัดตั้งจากกรมการศึกษานอกโรงเรียน ตามคำขอของสำนักพระราชวัง รับสมัครเฉพาะนักศึกษาหญิง ไม่จำกัดความรู้ แต่ต้องมีอายุตั้งแต่ ๑๕ ปีขึ้นไป ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็น “โรงเรียนฝีมือในวัง (หญิง)” โดยเปิดสอนวิชาชีพ ๓ แขนงวิชาคือ วิชาอาหารและขนม วิชาช่างดอกไม้สด และวิชาช่างปักสะดึง

  ส่วนโรงเรียนช่างฝีมือในวัง (ชาย) เดิมคือโรงเรียนผู้ใหญ่พระตำหนักสวนกุหลาบ (วิทยาลัยในวังชาย) เปิดสอนวิชางานเขียน งานปั้น งานประดับมุก งานลายรดน้ำ งานแกะสลัก งานหัวโขน และงานปักจักรอุตสาหกรรม โดยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระมหากรุณาธิคุณพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์สนับสนุนการดำเนินงาน ทรงเอาพระทัยใส่ติดตามการดำเนินงาน อีกทั้งเสด็จพระราชดำเนินไปพระราชทานวุฒิบัตรแก่นักศึกษาที่จบหลักสูตรเป็นประจำทุกปี

  นอกจากนี้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สำนักพระราชวังจัดสร้างสาขาวิทยาลัยในวังชาย ด้านช่างสิบหมู่ พระราชทานนามสถานศึกษาแห่งนี้ว่า “ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนกาญจนาภิเษก (วิทยาลัยในวัง)” ณ อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม เพื่อเฉลิมพระเกียรติเนื่องในมหามงคล พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติเป็นปีที่ ๕๐ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๙ และเผยแพร่วิชาความรู้ให้กว้างขวางกับประชาชน โครงการนี้เป็นตัวอย่างแสดงถึงพระราชดำริในการอนุรักษ์ที่ไม่ใช่เพียงการอนุรักษ์อาคารศิลปวัตถุ แต่เป็นการอนุรักษ์สืบทอดองค์ความรู้งานช่างหลวงไทยจากรุ่นสู่รุ่นให้ศิลปะไทยได้คงอยู่คู่สังคมไทยตราบนานเท่านาน